PRAWO MEDYCZNE: Zawody medyczne

Możliwość wprowadzenia ograniczeń przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej

Minister Zdrowia będzie mógł określić, w drodze rozporządzenia, standardy w zakresie ograniczeń przy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom innym niż z podejrzeniem lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 przez osoby wykonujące zawód medyczny mające bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem lub zakażeniem tym wirusem, mając na względzie potrzebę zapobiegania zakażeniom COVID-19 i zwalczania ich.

Teleporady

Nowe regulacje umożliwiają lekarzom oraz lekarzom dentystom, a także podmiotom wykonującym działalność leczniczą, począwszy od dnia 25 marca 2020 r., udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 w trybie „teleporady”, tj. za pośrednictwem systemu teleinformatycznego udostępnionego przez jednostkę podległą Ministrowi Zdrowia właściwą w zakresie systemów informacyjnych ochrony zdrowia. W tym zakresie wyłączono obowiązek złożenia wniosku o wpis do Rejestru Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą oraz obowiązki dotyczące dokumentacji medycznej wynikające z przepisów o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Nie będzie także konieczności wpisu opisanej wyżej działalności do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Ustawa szczegółowo określa procedurę dostępu do systemu teleinformatycznego umożliwiającego udzielanie teleporad oraz obowiązki związane z prowadzeniem dokumentacji medycznej odnośnie do świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych w trybie teleporady.

Nowe regulacje w zakresie dodatkowego zasiłku opiekuńczego dla pracowników wykonujących zawód medyczny

Umożliwiono pracownikom wykonującym zawód medyczny, zatrudnionym w podmiocie leczniczym, pobierającym dodatkowy zasiłek opiekuńczy, świadczenie pracy w podmiocie leczniczym w ramach dyżuru medycznego w godzinach innych niż czas zwolnienia od wykonywania pracy w związku z osobistym sprawowaniem opieki – bez utraty prawa do zasiłku.

Podobnie utraty prawa do zasiłku nie będzie powodować świadczenie przez ww. pracowników pracy zdalnej na rzecz podmiotów wykonujących działalność leczniczą lub udzielanie świadczeń zdrowotnych za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności.

Wysokość zasiłku chorobowego dla pracowników wykonujących zawód medyczny

W przypadku podlegania przez pracowników wykonujących zawód medyczny obowiązkowej kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych, wynikających z pozostawania w styczności z osobami chorymi z powodu COVID-19 w związku wykonywaniem obowiązków wynikających z zatrudnienia w podmiocie leczniczym, a także w czasie niezdolności do pracy z powodu COVID-19 powstałej w związku wykonywaniem obowiązków wynikających z zatrudnienia w podmiocie leczniczym – przysługuje im zasiłek chorobowy, którego miesięczny wymiar wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Skierowanie lekarzy do innej pracy

W przypadku stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii lekarz stażysta oraz lekarz w trakcie specjalizacji mogą zostać skierowani przez:

1. wojewodę – do pracy przy zwalczaniu epidemii do podmiotu, w którym odbywają staż/specjalizację bądź do innego podmiotu;
2. pracodawcę – do realizacji innych zadań niż wynikające z umowy.

Zadania dostosowane muszą być do poziomu wiedzy i umiejętności lekarza oraz podlegają nadzorowi.

Stwierdzanie zgonów osób podejrzanych o zakażenie

Wojewoda został uprawniony do powołania lekarzy i lekarzy dentystów do stwierdzania zgonów osób podejrzanych o zakażenie wirusem SARS-CoV-2 albo zakażonych tym wirusem poza szpitalem. Z lekarzem zawierana będzie stosowna umowa finansowana ze środków budżetu państwa z części, której dysponentem jest wojewoda. Powołany lekarz ma zostać wyposażony w środki ochrony indywidualnej stosowane w przypadku wykonywania czynności stwierdzania zgonu osoby zmarłej na chorobę wywołaną wirusem SARS-CoV-2 (COVID-19).

Powrót pielęgniarki do zawodu

W przypadku m.in. stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii pielęgniarka lub położna (dalej łącznie: „pielęgniarka”), które nie wykonują zawodu łącznie przez okres dłuższy niż 5 lat w okresie ostatnich 6 lat, a zamierzają podjąć jego wykonywanie, mogą rozpocząć wykonywanie zawodu w podmiocie leczniczym, po uprzednim zawiadomieniu o tym okręgowej rady pielęgniarek i położnych właściwej ze względu na planowane miejsce wykonywania zawodu. W okresie pierwszych 2 tygodni powracająca do zawodu pielęgniarka wykonuje czynności we współpracy z inną pielęgniarką.

Ratownik medyczny

W okresie od dnia ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii do 60 dni od dnia odwołania tego stanu ratownikiem w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym może być osoba:

1. która posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
2. która posiada ważne zaświadczenie o ukończeniu kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy i uzyskaniu tytułu ratownika, lub zaświadczenie, którego termin upływa w okresie, o którym mowa we wprowadzeniu;
3. której stan zdrowia pozwala na udzielanie kwalifikowanej pierwszej pomocy.

W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii lub stanu klęski żywiołowej oraz w okresie 60 dni od dnia odwołania tych stanów zachowują ważność:

1. zaświadczenia o ukończeniu kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy i uzyskaniu tytułu ratownika,
2. zaświadczenia o ukończeniu szkolenia w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy i uzyskaniu tytułu ratownika,
3. zaświadczenia o zdaniu egzaminu potwierdzającego posiadanie tytułu ratownika przez ratowników jednostek współpracujących z systemem Państwowego Ratownictwa Medycznego, o których mowa w art. 15 ust. 1 Ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2019 r. poz. 993 i 1590 oraz z 2020 r. poz. 374 i 567).

Regulacje dotyczące wykonywania zawodów medycznych określone w nowelizacji ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych

Do ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych wprowadzono regulacje mające znaczenie dla wykonywania zawodów medycznych w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii.

Po pierwsze możliwe będzie określenie przez Ministra Zdrowia uproszczonego sposobu prowadzenia dokumentacji medycznej. Po drugie umożliwiono polecenie pracy przy zwalczaniu epidemii osobom, które wychowują dzieci do lat 18. Nadal nie będzie można polecać jej kobietom w ciąży i osobom wychowującym te dzieci samotnie – ale do lat 14, chyba że ci ostatni wyrażą na to zgodę. Po trzecie, umożliwiono kierownikom wszystkich podmiotów leczniczych udzielających świadczeń opieki zdrowotnej całodobowo wykorzystanie przy organizacji pracy zatrudnianych pracowników wykonujących zawody medyczne instytucji dyżuru medycznego oraz tzw. klauzuli opt-out, czyli dobrowolnej zgody pracownika na wykonywanie pracy w wymiarze przekraczającym przeciętnie 48 godzin na tydzień (na zasadach określonych w art. 95 i art. 96 Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej). Regulacja ta pozwoli na stosowanie wobec ww. dyżurujących pracowników równoważnych okresów odpoczynku dobowego i tygodniowego na zasadach określonych w art. 97 Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej. Umożliwi również ich odpłatne zobowiązanie do pozostawania w gotowości do pracy, a także umożliwi przyznanie pracownikom medycznym dodatków za pracę w porze nocnej i w święta (na zasadach określonych w art. 98 i art. 99 Ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej).

Zmiany terminów egzaminów zawodowych

Ze względu na stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii Minister Zdrowia uzyskał kompetencję do przełożenia terminów egzaminów zawodowych oraz postępowań kwalifikacyjnych do egzaminów zawodowych, tj.:

1) terminu odbycia Lekarskiego Egzaminu Końcowego (LEK) i Lekarsko-Dentystycznego Egzaminu Końcowego (LDEK), jak również terminów zgłoszeń do tych egzaminów;

2) terminu złożenia wniosku o odbycie szkolenia specjalizacyjnego, w tym szkolenia specjalizacyjnego dla lekarzy, diagnostów laboratoryjnych, fizjoterapeutów oraz specjalistów innych dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia;

3) terminu złożenia wniosku o przystąpienie do:

1. Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego (PES);
2. Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego Diagnostów Laboratoryjnych (PESDL);
3. Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego Fizjoterapeutów (PESF);
4. Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego w dziedzinie ochrony zdrowia (PESoz);

4) terminu postępowania kwalifikacyjnego w celu zakwalifikowania wnioskodawcy do odbycia szkolenia specjalizacyjnego dla diagnostów laboratoryjnych, fizjoterapeutów oraz specjalistów innych dziedzin mających zastosowanie w ochronie zdrowia.

Łączny okres przesunięcia nie będzie mógł przekroczyć 5 miesięcy. Informację o zmianie terminów Minister Zdrowia opublikuje na swojej stronie internetowej. Zmiany przewidują również możliwość wydłużenia szkolenia specjalizacyjnego (poza PES) o maksymalnie 9 miesięcy oraz odwołania egzaminów specjalizacyjnych wraz z wydłużeniem czasu sesji egzaminacyjnej (poza PES) o maksymalnie 9 miesięcy.