Pomoc publiczna w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców jako nowy rodzaj wsparcia antykryzysowego

Pomoc publiczna w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców jako nowy rodzaj wsparcia antykryzysowego

Z dotychczasowej pomocy udzielanej w ramach tzw. tarczy antykryzysowej wyłączone były podmioty zagrożone niewypłacalnością lub niewypłacalne. W dniu 16.07.2020 r. uchwalono ustawę o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców (dalej: Ustawa), która przewiduje trzy formy wsparcia dla podmiotów zagrożonych niewypłacalnością lub niewypłacalnych.

Kto może skorzystać z pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji

Po­moc publiczna mo­że zo­stać udzie­lo­na, je­że­li przed­się­bior­ca:

1. prowadzi dzia­łal­ność go­spo­dar­czą w da­nym sek­to­rze co naj­mniej od 3 lat,
2. nie pro­wa­dzi dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej w sek­to­rach hut­nic­twa że­la­za i sta­li, gór­nic­twa wę­gla lub w sek­to­rze fi­nan­so­wym,
3. nie pro­wa­dzi dzia­łal­no­ści na ryn­ku, na któ­rym wy­stę­pu­je lub mo­że wy­stę­po­wać dłu­go­okre­so­wa struk­tu­ral­na nad­pro­duk­cja – np. na rynku regulowanym z przyczyn dotyczących ochrony sektora (mleczarstwo, cukrownictwo), ochrony środowiska (rybołówstwo) czy innych charakteryzujących się nadprodukcją; ta przesłanka jest oceniana indywidualnie,
4. nie jest przed­się­bior­cą na­le­żą­cym do gru­py ka­pi­ta­ło­wej ani nie jest przej­mo­wa­ny przez żad­ne­go przed­się­bior­cę na­le­żą­ce­go do gru­py ka­pi­ta­ło­wej, chyba że zachodzą przesłanki określone w Ustawie,
5. jest niewypłacalny lub zagrożony niewypłacalnością w rozumieniu ustawy Prawo restrukturyzacyjne,
6. nie otrzymał takiej pomocy wcześniej (na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów),
7. wykaże, że pomoc zapobiegnie trudnościom społecznym i doprowadzi do ograniczenia ich lub do przezwyciężenia niedoskonałości rynku (definicja tych pojęć zawarta jest w Ustawie), a co więcej, że bez udzielenia pomocy cel ten nie zostałby osiągnięty lub zostałby osiągnięty w mniejszym zakresie.

Ustawa co do zasady wyklucza z możliwości ubiegania się o pomoc przedsiębiorcę należącego do grupy kapitałowej. Taki przedsiębiorca będzie jednak mógł ubiegać się o pomoc pod warunkiem, że spełnione zostaną następujące dodatkowe przesłanki, tj. gdy przedsiębiorca taki wykaże, że:

1. je­go trud­na sy­tu­acja eko­no­micz­na ma cha­rak­ter we­wnętrz­ny i nie jest wy­ni­kiem nie­uza­sad­nio­ne­go po­dzia­łu kosz­tów w ra­mach gru­py ka­pi­ta­ło­wej,
2. je­go trud­na sy­tu­acja eko­no­micz­na jest zbyt po­waż­na, aby mo­gła zo­stać roz­wią­za­na przez przed­się­bior­cę lub przed­się­bior­ców na­le­żą­cych do tej sa­mej gru­py ka­pi­ta­ło­wej.

Możliwość skorzystania z pomocy przez przedsiębiorcę nie będącego mikro-, małym lub średnim przedsiębiorcą wiąże się z koniecznością indywidualnej notyfikacji o takiej pomocy Komisji Europejskiej, co w praktyce wiąże się z długim okresem oczekiwania na decyzję, a tym samym na możliwość skorzystania z pomocy przez przedsiębiorcę posiadającego status dużego przedsiębiorcy.

Pomoc na ratowanie przedsiębiorców

Ten rodzaj pomocy może być udzielony przedsiębiorcy znajdującemu się w trudnej sytuacji ekonomicznej w ce­lu umoż­li­wie­nia mu pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej przez okres nie­zbęd­ny do opra­co­wa­nia pla­nu re­struk­tu­ry­za­cji lub li­kwi­da­cji dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej. Po­moc ta może zostać również prze­zna­czona na prze­pro­wa­dze­nie ko­niecz­nych w tym za­kre­sie ana­liz, w szcze­gól­no­ści na pokrycie kosz­tów do­radz­twa re­struk­tu­ry­za­cyj­ne­go. Innymi słowy pomoc na ratowanie jest doraźną pomocą umożliwiającą przedsiębiorcy przygotowanie się do formalnej (sądowej) restrukturyzacji lub likwidacji.

Najważniejsze założenia pomocy na ratowanie:

1. udzielana jest w formie pożyczki, oprocentowanej w wysokości nie niższej niż stopa bazowa + 4% , na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy,
2. w Ustawie został określony wzór do obliczenia maksymalnej kwoty pożyczki,
3. wniosek o udzielenie pożyczki składa się do Agencji Rozwoju Przemysłu S.A.,
4. ocena formalna i merytoryczna wniosku powinna zakończyć się w terminie 30 dni.

Tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne

Przedsiębiorca może również ubiegać się o tym­cza­so­we wspar­cie re­struk­tu­ry­za­cyj­ne, któ­re­go ce­lem jest umoż­li­wie­nie mu pro­wa­dze­nia dzia­łal­no­ści go­spo­dar­czej przez czas nie­zbęd­ny do wdro­że­nia wy­pra­co­wa­nych dzia­łań re­struk­tu­ry­za­cyj­nych. Tego rodzaju pomoc jest udzielana przedsiębiorcy, który ma już opracowaną strategię (działania restrukturyzacyjne) jednakże potrzebuje wsparcia finansowego na czas wdrożenia środków restrukturyzacyjnych.

Najważniejsze założenia tymczasowego wsparcia restrukturyzacyjnego:

1. z tego rodzaju pomocy skorzystać mogą tylko mikro-, mali i średni przedsiębiorcy,
2. udzielane jest w formie pożyczki na okres nie dłuższy niż 18 miesięcy (jeżeli wcześniej przedsiębiorca uzyskał pomoc na ratowanie to okres, na jaki została udzielona ta pomoc wlicza się do okresu 18 miesięcy),
3. do wniosku o udzielenie tego rodzaju wsparcia przedsiębiorca powinien załączyć uproszczony plan restrukturyzacji, zawierający wstępny opis i harmonogram planowanych środków restrukturyzacyjnych i związanych z nimi kosztów,
4. pozostałe założenia pozostają analogiczne, jak przy pomocy na ratowanie.

Pomoc na restrukturyzację

Pomoc na restrukturyzację jest przyznawana w ce­lu re­ali­za­cji pla­nu re­struk­tu­ry­za­cji i przy­wró­ce­nia dłu­go­okre­so­wej zdol­no­ści do kon­ku­ro­wa­nia na ryn­ku. Długookresowa zdolność do konkurowania jest rozumiana jako zdolność przedsiębiorcy do pokrywania kosztów wykonywanej działalności gospodarczej bez konieczności ponownego wspierania tego przedsiębiorcy środkami publicznymi pochodzącymi z pomocy na ratowanie lub restrukturyzację przez okres co najmniej 10 lat.

Najważniejsze założenia pomocy na restrukturyzację:

1. może być udzielona w formie: (i) po­życz­ki, (ii) ob­ję­cia ak­cji lub udzia­łów w podwyż­szo­nym ka­pi­ta­le za­kła­do­wym przedsiębiorcy, (iii) ob­ję­cia obli­ga­cji wyemitowanych przez przedsiębiorcę, (iv) zmia­ny ter­mi­nów spła­ty po­życz­ki udzie­lonej w ramach po­mo­cy na re­struk­tu­ry­za­cję, (v) kon­wer­sji po­życz­ki, udzie­lo­nej ja­ko po­moc na ra­to­wa­nie, na udzia­ły lub ak­cje przed­się­bior­cy;
2. mo­że sta­no­wić uzu­peł­nie­nie wkła­du wła­sne­go przedsiębiorcy wynoszącego co naj­mniej 50% kosz­tów re­struk­tu­ry­za­cji (25% – w przy­pad­ku mi­kro lub ma­łe­go przed­się­bior­cy; 40% – w przy­pad­ku śred­nie­go przed­się­bior­cy),
3. zasadniczo nie może być wykorzystana na nowe inwestycje,
4. do wnio­sku o udzielenie tej formy wsparcia przedsiębiorca powinien dołączyć wła­ści­wy plan re­struk­tu­ry­za­cji oraz kom­plek­so­wą do­ku­men­ta­cję fi­nan­so­wą; przy­zna­nie po­mo­cy na re­struk­tu­ry­za­cję uwa­run­ko­wa­ne jest wdro­że­niem pla­nu re­struk­tu­ry­za­cji, w tym po­przez za­sto­so­wa­nie środ­ków re­struk­tu­ry­za­cji ma­jąt­ko­wej, fi­nan­so­wej, or­ga­ni­za­cyj­nej, za­trud­nie­nia lub ma­ją­cej na ce­lu mo­der­ni­za­cję lub ra­cjo­na­li­za­cję pro­duk­cji, w tym zmia­nę pro­fi­lu pro­duk­cyj­ne­go.
5. pozostałe założenia pozostają analogiczne jak przy pomocy na ratowanie.