PRAWO PRACY: Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników objętych przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy

Ustawa Antykryzysowa wprowadza szczególne zasady dofinansowania wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy wraz z odpowiednią częścią składek FUS – z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczy – na zasadach analogicznych do zasad uregulowanych w ustawie o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy. Poniżej, prezentujemy, naszym zdaniem, kluczowe zagadnienia związane z tą formą pomocy.

1) Dofinasowanie dedykowane jest przedsiębiorcom, organizacjom pozarządowym w rozumieniu art. 3 ust. 2 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, podmiotom, o którym mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz państwowa osoba prawna w rozumieniu ustawy o finansach publicznych.

2) Dofinansowaniem objęte są zarówno wynagrodzenia pracowników (również osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nakładczą lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, jeżeli z tego tytułu podlega obowiązkowi ubezpieczeń: emerytalnemu i rentowemu) oraz państwowym osobom prawnym w rozumieniu ustawy o finansach publicznych, instytucjom kultury, kościelnym osobom prawnym.

3) Bazowymi kryteriami, od których spełnienia uzależniona jest możliwość ubiegania się o dofinansowanie, są:

  • brak zaległości w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Pracy na koniec III kwartału 2019 r.;
  • brak spełniania przez przedsiębiorcę przesłanek do ogłoszenia upadłości na moment ubiegania się o dofinansowanie;
  • spadek obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19.

4) Dofinansowane świadczenia wypłacane są w okresach przestoju ekonomicznego lub stosowania obniżonego wymiaru czasu pracy – przysługują przez łączny okres 3 miesięcy przypadających od miesiąca złożenia wniosku o dofinansowanie.

5) Przesłanką wprowadzenia przez pracodawcę przestoju ekonomicznego lub zastosowania obniżenia wymiaru pracy jest spadek obrotów gospodarczych, tzn. spadek sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym alternatywnie:

  • o nie mniej niż 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 31 grudnia 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o dofinansowanie z FGŚP w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy dwumiesięczny okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego;
  • o nie mniej niż 25% obliczony jako stosunek obrotów z dowolnie wskazanego miesiąca kalendarzowego, przypadającego po dniu 31 grudnia 2019 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o dofinansowanie z FGŚP, w porównaniu do obrotów z miesiąca poprzedniego; za miesiąc uważa się także 30 kolejno po sobie następujących dni kalendarzowych, w przypadku gdy okres porównawczy rozpoczyna się w trakcie miesiąca kalendarzowego, to jest w dniu innym niż pierwszy dzień danego miesiąca kalendarzowego.

6) Zasady i wysokość dofinansowania zostały uregulowane w przypadku przestoju ekonomicznego odmiennie niż w przypadku zastosowania obniżenia wymiaru czasu pracy:

  1. a) W przypadku przestoju ekonomicznego:
  • pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50% i nie niższe jednak niż w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy;
  • poziom dofinansowania wynagrodzenia z FGŚP wynosi 50% minimalnego wynagrodzenia z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy;
  • dofinasowanie nie przysługuje do wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenie w poprzednim miesiącu było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego przez Prezesa GUS z kwartału poprzedzającego wniosek[1].
  1. b) W przypadku obniżenia wymiaru czasu pracy:
  • wymiar czasu pracy może być obniżony o maksymalnie 20% i nie może zostać obniżony poniżej 0,5 etatu, oraz z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe od minimalnego wynagrodzenia za pracę z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy;
  • poziom dofinansowania wynagrodzenia nie może przekraczać połowy wysokości wynagrodzenia pracownika z obniżonym wymiarem czasu pracy i jednocześnie nie może wynosić więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego przez Prezesa GUS[2] za kwartał poprzedzający złożenie wniosku o dofinansowanie;
  • dofinansowanie nie przysługuje do wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenie w poprzednim miesiącu było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłaszanego przez Prezesa GUS[3] z kwartału poprzedzającego wniosek; obecnie kwota dofinansowania do wynagrodzenia, biorąc pod uwagę dane za IV kwartał 2019 r., wynosi maksymalnie 2079,00 złotych/ na pracownika.

7) Warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy ustala się w porozumieniu pracodawcy i odpowiedniej reprezentacji organizacji związkowych, a w razie jej braku, z przedstawicielami pracowników, wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. W przypadku trudności w przeprowadzeniu wyborów przedstawicieli pracowników z powodu COVID-19, porozumienie to może być zawarte z przedstawicielami pracowników wybranymi przez pracowników uprzednio dla innych celów przewidzianych w przepisach prawa pracy. Kopię porozumienia przekazać należy okręgowemu inspektorowi pracy w terminie 5 dni roboczych od dnia zawarcia porozumienia.

8) W zakresie i przez czas określony w porozumieniu nie stosuje się wynikających z układu ponadzakładowego oraz z układu zakładowego warunków umów o pracę i innych aktów stanowiących podstawę nawiązania stosunku pracy. Przy ustalaniu warunków i trybu wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy nie jest konieczne zastosowanie dodatkowo trybu wypowiedzeń zmieniających. Porozumienie powinno określać co najmniej:

  • grupy zawodowe objęte przestojem ekonomicznym lub obniżonym wymiarem czasu pracy;
  • obniżony wymiar czasu pracy obowiązujący pracowników;
  • okres, przez jaki obowiązują rozwiązania dotyczące przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy.

9) Dofinansowanie wypłacane jest po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, na podstawie stosownej umowy zawartej przez przedsiębiorcę wnioskującego o dofinansowanie z dyrektorem właściwego wojewódzkiego urzędu pracy. Do wniosku o dofinansowanie należy dołączyć porozumienie, na podstawie którego ustalono ze związkami zawodowymi (przedstawicielami pracowników) warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy.

10) Przedsiębiorca, który otrzymał dofinansowanie z FGŚP zobowiązany jest nie wypowiadać umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika pracownikowi objętemu dofinansowaniem w okresie pobierania świadczeń.

11) Rozliczenie przez wojewódzkie urzędy pracy przekazanych uprawnionym podmiotom świadczeń następuje dwuetapowo w drodze:

  • wstępnej weryfikacji rozliczenia otrzymanych środków na rzecz ochrony miejsc pracy z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i dokumentacji, potwierdzającej wykorzystanie zgodnie z przeznaczeniem przekazanych świadczeń i środków, polegającej w szczególności na analizie jej kompletności, prawidłowości złożonych przez beneficjentów oświadczeń oraz weryfikacji kwot przekazanych i faktycznie wykorzystanych środków, której dokonuje się w terminie 60 dni od dnia upływu terminu do złożenia rozliczenia i dokumentacji potwierdzającej dane zawarte w rozliczeniu, wynikającego z umowy zawartej przez uprawniony podmiot z dyrektorem wojewódzkiego urzędu pracy;
  • końcowej weryfikacji pełnej dokumentacji, potwierdzającej wykorzystanie zgodnie z przeznaczeniem przekazanych świadczeń i środków, i ostatecznego zatwierdzenia przekazanego rozliczenia otrzymanych środków na rzecz ochrony miejsc pracy z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, która może zostać dokonana w okresie 3 lat od dnia upływu terminu do złożenia rozliczenia i dokumentacji potwierdzającej dane zawarte w rozliczeniu, wynikającego z umowy zawartej przez uprawniony podmiot z dyrektorem wojewódzkiego urzędu pracy.

12) Przedsiębiorca nie może otrzymać dofinansowania w części, w której te same koszty zostały albo zostaną sfinansowane z innych środków publicznych.

[1] Przeciętne wynagrodzenie w czwartym kwartale 2019 r. wyniosło 5198,58 zł. (komunikat Prezesa GUS z 11.02.2020 r.) – 3 x 5198,58 zł = 15 595,74 zł.

[2] Przeciętne wynagrodzenie w czwartym kwartale 2019 r. wyniosło 5198,58 zł. (komunikat Prezesa GUS z 11.02.2020 r.)

[3] 3 x 5198,58 zł = 15 595,74 zł.