PRAWO CYWILNE: Umowy najmu, dzierżawy i umowy podobne w obiektach handlowych

Ustawa antykryzysowa wprowadza szczególne rozwiązania dla umów, na podstawie których dochodzi do oddania do używania powierzchni handlowej (takich jak umowy najmu, dzierżawy lub umowy podobne), w obiektach o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m², przy czym pod pojęciem powierzchni handlowej rozumie się powierzchnię znajdującą się w obiekcie handlowym o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m² niezależnie od celu oddania powierzchni do używania, w szczególności w celu sprzedaży towarów, świadczenia usług i gastronomii. Definicja obowiązuje z mocą od dnia 31 marca 2020 r.

Wprowadzone rozwiązania dotyczą wygaszenia wzajemnych zobowiązań stron wynikających ze wskazanych umów przez okres obowiązywania zakazu prowadzenia działalności w takich obiektach, w ten sposób, że:

• podmioty uprawnione do korzystania z powierzchni handlowej, których działalność w obiektach handlowych została czasowo (na mocy odrębnych przepisów) zakazana, zwolnione są na ten czas m.in. z obowiązku uiszczania czynszu, natomiast podmioty zobowiązane do udostępnienia tych lokali zwolnione są z obowiązku zapewnienia możliwości korzystania z lokali,
• podmiot uprawniony do korzystania z powierzchni handlowej powinien złożyć podmiotowi zobowiązanemu do udostępnienia tej powierzchni bezwarunkową ofertę przedłużenia wiążącej ich umowy na czas trwania zakazu + 6 miesięcy. Oferta taka winna zostać złożona w terminie 3 miesięcy od dnia zniesienia zakazu. W przypadku bezskutecznego upływu terminu na złożenie tej oferty – oddającego lokal przestają wiązać postanowienia odnoszące się do wygaśnięcia wzajemnych zobowiązań w okresie ustanowienia zakazu prowadzenia działalności. Można zatem postawić tezę, że w takim przypadku niejako odżywają roszczenia oddającego lokal o zapłatę czynszu za czas trwania zakazu prowadzenia działalności.

Ta szczególna regulacja nie wyłącza odpowiednich przepisów kodeksu cywilnego regulujących stosunki zobowiązaniowe stron w stanach, w których wprowadzane są ograniczenia prawne swobody działalności gospodarczej. Należy przyjąć, że regulacja ta ma zapewnić możliwość korzystania przez strony z dotychczas obowiązujących podstaw domagania się modyfikacji wzajemnych zobowiązań stron na podstawie ogólnych i szczególnych przepisów prawa cywilnego, w tym art. 357 (1) k.c.