Zamrożenie cen prądu w roku 2019. Czy aby na pewno?

W dniu 29 czerwca 2019 roku weszła w życie ustawa z dnia 13 czerwca 2019 roku zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw, ustawę o efektywności energetycznej oraz ustawę o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (tzw. ustawa prądowa), mająca na celu ustabilizowanie rynku energii elektrycznej i ustalenie, jaką cenę za energię elektryczną zapłacą odbiorcy końcowi. W uzasadnieniu do projektu ww. ustawy prądowej wskazano, że po przyjęciu nowelizacji sytuacja ok. 98% odbiorców końcowych nie zmieni się w drugim półroczu 2019 roku w porównaniu do sytuacji z pierwszego półrocza 2019, tzn. odbiorcy ci będą płacili przez cały rok 2019 obniżoną cenę (cenę z 2018 roku). Średnie i duże przedsiębiorstwa w drugim półroczu 2019 roku będą objęte dofinansowaniem w ramach pomocy de minimis, a przedsiębiorstwa energochłonne będą beneficjentem mechanizmu, który zostanie wprowadzony ustawą o systemie rekompensat dla sektorów i podsektorów energochłonnych.

Cena energii elektrycznej w roku 2019

Na tle znowelizowanej ustawy prądowej pojawia się pytanie, z jakiej daty należy ustalić cenę energii elektrycznej, obowiązującą w roku 2019. Ustawodawca w art. 5 ust. 1 ustawy prądowej wprowadził rozróżnienie, wskazując, że dla odbiorców końcowych energii elektrycznej, dla których przedsiębiorstwo energetyczne ustaliło ceny i stawki opłat za energię elektryczną w oparciu o taryfę w rozumieniu art. 3 pkt 17 ustawy Prawo energetyczne, w roku 2019 będą stosowane ceny i stawki opłat z dnia 31 grudnia 2018 roku. W stosunku natomiast do pozostałych odbiorców, w przypadku których ceny i stawki opłat za energię elektryczną zostały ustalone przez przedsiębiorców energetycznych w inny sposób niż w oparciu taryfy, w tym formie umów wynegocjowanych indywidualnie czy w trybie przewidzianym przez ustawę Prawo zamówień publicznych, ceny i stawki opłat za energię elektryczną nie mogą być wyższe niż ceny i stawki opłat stosowane w dniu 30 czerwca 2018 roku. Powyższe dotyczy również odbiorców końcowych, których ceny i stawki opłat za energię elektryczną zostały ustalone w drodze przetargu, a także tych, którzy zawarli umowy ze sprzedawcami rezerwowymi.

Sytuacja odbiorców końcowych, innych niż średnie i duże przedsiębiorstwa

Zgodnie ze zmienionym art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy prądowej, przedsiębiorstwa energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną określają ceny i stawki opłat za energię elektryczną w wysokości cen stosowanych w roku 2018 i utrzymują je w okresie od 1 stycznia 2019 roku do dnia 30 czerwca 2019 roku, a w okresie od dnia 1 lipca 2019 roku 31 grudnia 2019 roku wyłącznie po spełnieniu określonych przesłanek, w odniesieniu do obiorców końcowych enumeratywnie wymienionych w art. 5 ust. 1a ww. ustawy, tj. tzw. odbiorców z grupy taryfowej G (do których zalicza się przede wszystkim gospodarstwa domowe), mikroprzedsiębiorców oraz małych przedsiębiorców, szpitali, jednostek sektora finansów publicznych, do których zalicza się m.in. organy władzy publicznej, jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe, agencje wykonawcze oraz uczelnie publiczne, a także innych państwowych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. W stosunku do odbiorców końcowych niewymienionych w art. 5 ust. 1a ustawy prądowej, przedsiębiorstwa energetyczne utrzymują ceny i stawki opłat za energię elektryczną w wysokości cen stosowanych w roku 2018 roku wyłącznie w okresie od 1 stycznia 2019 roku do dnia 30 czerwca 2019 roku. Powyższe dotyczy zatem w szczególności średnich i dużych przedsiębiorców.

Jednakże, by w drugim półroczu 2019 odbiorcy końcowi wskazani w art. 5 ust. 1a pkt 2-5 (tj. wszyscy wskazani w poprzednim akapicie, za wyjątkiem odbiorców końcowych z grupy taryfowej G) mogli cieszyć się niższymi cenami, zagwarantowanymi na poziomie z roku 2018, zobowiązani są do złożenia stosownego oświadczenia o spełnieniu przesłanek, o których mowa w art. 5 ust. 1a pkt 2-5. Oświadczenie należy złożyć w terminie 28 dni od dnia wejścia w życie ustawy prądowej z dnia 13 czerwca 2019 roku (tj. do dnia 27 lipca 2019 roku) przedsiębiorstwu energetycznemu wykonującemu działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną, będącemu stroną umowy sprzedaży energii elektrycznej lub umowy kompleksowej z tym odbiorcą końcowym. W przypadku podmiotów, które zmieniły swój status odbiorców końcowych obowiązek złożenia ww. oświadczenia aktualizuje się w terminie 14 dni od dnia wystąpienia zdarzenia powodującego zmianę tegoż statusu. Dodatkowo, każdy odbiorca końcowy, który spełnia przesłanki, o których mowa w art. 5 ust. 1a pkt 2-5 i kwalifikuje się do przyznania mu uprawnienia w zakresie stosowania cen i stawek opłat za energię elektryczną na poziomie cen z 2018 roku, obowiązany jest złożyć ww. oświadczenie każdorazowo przy zawieraniu umowy sprzedaży energii elektrycznej albo umowy kompleksowej z przedsiębiorstwem energetycznym. Niezłożenie takiego oświadczenia jest jednoznaczne z brakiem możliwości utrzymania ceny energii elektrycznej z 2018 roku w II półroczu 2019 roku. W przypadku niezłożenia ww. oświadczenia, przedsiębiorca energetyczny obowiązany jest do zmiany umowy i dostosowania cen i stawek opłat za energię elektryczną do cen i stawek obowiązujących w roku 2018 wyłącznie za okres od dnia 1 stycznia 2019 roku do dnia 30 czerwca 2019 roku.

Sytuacja średnich i dużych przedsiębiorców

Sytuacja średnich i dużych przedsiębiorców jest zgoła odmienna. Do średnich i dużych przedsiębiorstw zastosowanie znajdą bowiem ceny i stawki opłat na poziomie nie wyższym niż ceny i stawki opłat obowiązujące w roku 2018, jednakże takie „zamrożenie cen energii” następuje wyłącznie w okresie od dnia 1 stycznia 2019 roku do 30 czerwca 2019 roku. Od 1 lipca 2019 roku przedsiębiorstwa energetyczne nie mają obowiązku oferowania średnim i dużym przedsiębiorcom cen i stawek energii elektrycznej obowiązujących w 2018 roku, co oznacza, że średnie i duże przedsiębiorstwa za energię elektryczną zapłacą cenę rynkową. Wskazać jednocześnie należy, że w drugim półroczu 2019 roku średnie i duże przedsiębiorstwa dalej będą korzystać z obniżonej stawki akcyzy oraz obniżonej opłaty przejściowej.

Dla średnich i dużych przedsiębiorców nowelizacja ustawy prądowej przewiduje mechanizm dopłat do zakupionej i zużytej kilowatogodziny energii elektrycznej w ramach pomocy de minimis. Dofinansowanie to będzie obliczane jako iloczyn jednostkowej stawki dofinansowania, określonej zgodnie z ust. 5 ustawy prądowej, i wolumenu energii elektrycznej zakupionej i zużytej przez odbiorcę końcowego w okresie do dnia 31 grudnia 2019 roku. W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazuje się, że o dofinansowanie będą mogły starać się podmioty, które zakupiły energię elektryczną w roku 2018 lub wcześniej ale z okresem dostaw w drugim półroczu 2019 roku. Pozbawione tego prawa będą natomiast podmioty, które kupiły energię elektryczną w drugim półroczu 2019 roku lecz z okresem dostaw innym niż rok 2019. Należy przy tym pamiętać, że wartość dofinansowania w ramach pomocy de minimis obwarowana jest limitem kwotowym, który wynosi 200.000 euro otrzymanej pomocy w bieżącym roku podatkowym oraz dwóch poprzednich. Warto również zwrócić uwagę, że z mechanizmu dofinansowania w drugim półroczu 2019 roku nie będą mogli skorzystać odbiorcy końcowi energii elektrycznej, wykonujący działalność gospodarczą określoną wskazanymi w ustawie kodami PKD i PKWiU, w szczególności przedsiębiorcy z branży metalurgicznej, chemicznej czy papierniczej. Zasady składania wniosku o dofinansowanie reguluje art. 7b ustawy prądowej. Ostatnim dniem na złożenie wniosku o pomoc de minimis jest dzień 30 czerwca 2020 roku. Wnioski złożone po tym terminie nie zostaną rozpatrzone, a tym samym wnioskodawca utraci prawo otrzymania dofinansowania za zakupione i zużyte kilowatogodziny energii elektrycznej.

Zmiana umów z odbiorcami końcowymi przez przedsiębiorstwa energetyczne

Zgodnie z art. 6 ustawy prądowej przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną, które po dniu 30 czerwca 2018 roku, dokonało zmiany umowy sprzedaży energii elektrycznej lub umowy kompleksowej, a także gdy zmiana cen lub stawek opłat za energię elektryczną nastąpiła zgodnie z treścią takiej umowy, na cenę lub stawkę opłat za energię elektryczną wyższą od ceny lub stawki opłaty stosowanej w dniu 30 czerwca 2018 roku bądź zawarło powyższą umowę z ceną lub stawką opłat za energię elektryczną wyższą od ceny lub stawki, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, jest obowiązane do zmiany warunków zawartej umowy, nie później niż w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie art. 7 ust. 2, ze skutkiem od dnia 1 stycznia 2019 roku.