Definicja budynku na gruncie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych

Pojęcie budynku w przepisach podatkowych

Przepisy prawa podatkowego często wprowadzają własne definicje określonych terminów lub definiują pojęcia poprzez odwołanie się do definicji zawartych w innych ustawach. Jest to jeden z powodów trudności w prawidłowej interpretacji przepisów podatkowych przez podatników oraz organy podatkowe. Przykładem źródła wątpliwości i potencjalnych trudności interpretacyjnych jest definicja budynku zawarta w przepisach podatkowych.

Na gruncie przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zakwalifikowanie danego obiektu jako budynku lub budowli niesie ze sobą znaczące konsekwencje finansowe dla podatników. Budynki opodatkowane są bowiem według stawki obliczanej od ich powierzchni użytkowej, natomiast budowle od ich wartości określonej zgodnie z przepisami ustaw o podatkach dochodowych (tj. od wartości stanowiącej podstawę obliczenia amortyzacji). Dla prawidłowego ustalenia zasad opodatkowania określonego obiektu podatkiem od nieruchomości kluczowe staje się zatem prawidłowe jego zakwalifikowanie jako budynku lub budowli (w zakresie sporu na gruncie interpretacji pojęcia budowli wypowiedział się nawet Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 13 września 2011 r.; sygn. akt: P 33/09).

Przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych definiują pojęcie budynek poprzez odwołanie do przepisów prawa budowlanego. Zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych budynek to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, który jest trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz posiada fundamenty i dach. Oznacza to, że podatnik, składając deklarację dotyczącą podatku od nieruchomości (DN-1) lub informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych (IN-1), i tym samym identyfikując przedmiot opodatkowania, powinien zastosować w powyższym zakresie właściwe przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (a tym samym, pośrednio, przepisy ustawy Prawo budowlane). Zgodnie z tymi przepisami powinien zatem określić, czy dany obiekt jest budynkiem czy budowlą w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, a tym samym, czy i w jakim zakresie względem danego obiektu powstaje obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości.

Praktyka organów podatkowych

W praktyce, w celach związanych z podatkiem od nieruchomości, podatnicy często kierują się informacjami wynikającymi z aktu notarialnego (dotyczącego określonej nieruchomości, w tym posadowionych na niej budynków), w którym zawarte są dane pochodzące z księgi wieczystej odnoszącej się do określonej nieruchomości. Co istotne i warte podkreślenia, podstawą wpisu w księgach wieczystych są informacje zawarte w ewidencji gruntów i budynków, co wynika z art. 21 ust. 1 ustawy Prawo kartograficzne. Przepis ten stanowi, że podstawę planowania gospodarczego, planowania przestrzennego, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej, gospodarki nieruchomościami oraz ewidencji gospodarstw rolnych stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. Poza obowiązkiem oznaczania danych w księgach wieczystych na podstawie informacji zawartych w ewidencji gruntów i budynków powyższy przepis wskazuje na inną istotną okoliczność, mianowicie, że podstawą wymiaru podatków są dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. Tym samym organy podatkowe (tutaj: wójt, burmistrz lub prezydent miasta jako organy właściwe w sprawach podatku od nieruchomości), stosując powyższy przepis, dokonują wymiaru tego podatku na podstawie danych wynikających z ewidencji gruntów i budynków.

Przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie wskazują, że ewidencja gruntów i budynków stanowi podstawę wymiaru podatku od nieruchomości, niemniej stanowisko prezentowane przez orzecznictwo wydaje się w tym zakresie jednolite. Tytułem przykładu wskazać można jeden z wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 września 2020 r. (sygn. akt: II FSK 1504/18), w którym wskazano, że w przypadku odmiennego oznaczenia funkcji budynku w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz ewidencji gruntów i budynków, dla potrzeb wymiaru podatku od nieruchomości, organ podatkowy jest zobowiązany do posłużenia się danymi wynikającymi z ewidencji.

Fakt, że oznaczanie danych w księgach wieczystych oraz wymiar podatków dokonywane są na podstawie danych wynikających z ewidencji gruntów i budynków może okazać się problematyczny. Budynki dla celów związanych z ewidencją gruntów i budynków definiowane są inaczej niż w przepisach ustawy Prawo budowlane, do której odwołują się przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków, budynkiem jest obiekt budowlany, który jest budynkiem w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz. U. poz. 1316 oraz z 2002 r. poz. 170). Zgodnie natomiast z powołaną w tym przepisie klasyfikacją, budynki to zadaszone obiekty budowlane wraz z wbudowanymi instalacjami i urządzeniami technicznymi, wykorzystywane dla potrzeb stałych; przystosowane do przebywania ludzi, zwierząt lub ochrony przedmiotów.

Podsumowanie

Brak jednolitości w zakresie definiowania budynku na gruncie przepisów podatkowych, przy uwzględnieniu aktualnego orzecznictwa sądów administracyjnych, prowadzi do następujących wniosków:

• podatnicy powinni określać swoje obowiązki podatkowe na podstawie przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, które definiują budynek poprzez odwołanie się w tym zakresie do przepisów ustawy Prawo budowlane,
• organy podatkowe dokonują wymiaru podatku od nieruchomości na podstawie danych wynikających z ewidencji gruntów i budynków, w których klasyfikacja obiektów zależy od PKOB (stanowisko sądów administracyjnych),
• definicja budynku wynikająca z przepisów ustawy Prawo budowlane (a tym samym z przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych) jest odmienna od definicji budynku zamieszczonej w PKOB.

Oznaczenie w ewidencji gruntów i budynków danego obiektu jako budynku nie zawsze jest więc równoznaczne z tym, że dany obiekt jest również budynkiem w rozumieniu przepisów ustawy Prawo budowlane, czyli jest budynkiem w rozumieniu przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Mimo wskazanych wyżej niejasności, uwzględniając jednak powszechnie respektowaną zasadę autonomii prawa podatkowego, należy przyjąć, że dla określenia obowiązków podatkowych podatników oraz w toku ewentualnych postępowań podatkowych czy też sporów sądowych, w powyżej wskazanym zakresie, zasadne jest odwoływanie się do przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.